Ένα παιδί μικρής ηλικίας πλησιάζει τον πατέρα με το αγαπημένο της παραμύθι στα χέρια. Εκείνος ανασηκώνει το βλέμμα από το περιοδικό που διάβαζε μέχρι τη στιγμή εκείνη:
«Μπαμπά βιβλίο!», φωνάζει το παιδί όλο ενθουσιασμό, δείχνοντας το περιοδικό.
«Βιβλίο μου!», φωνάζει χαρούμενη απλώνοντας το χέρι της με το βιβλίο στο μέρος του πατέρα.
Το παιδί αρχίζει να γενικοποιεί – να μαθαίνει, δηλαδή, μια λέξη όπως είναι το βιβλίο που μπορεί να εκπροσωπήσει διαφορετικά πράγματα με κάτι κοινό μεταξύ τους. Τα παιδιά, αφού μάθουν να ονοματίζουν αντικείμενα και πράξεις σημαντικές για τα ίδια, ξεκινούν να σχηματίζουν συνειρμούς. Δημιουργούν συνδέσεις μεταξύ δύο πραγμάτων. Οι συνειρμικές δεξιότητες περιλαμβάνουν το ταίριασμα αντικειμένων, την ταξινόμηση, την περιγραφή και την οργάνωση.
Βοηθήστε το παιδί σας να αναπτύξει συνειρμικές δεξιότητες
Ακολουθήστε αυτές τις συμβουλές στην καθημερινότητά σας:
- Βοηθήστε το παιδί να ταιριάξει παρόμοια αντικείμενα.
Αφήστε το παιδί να σας «βοηθήσει» όταν μαζεύετε τα μαχαιροπίρουνα ή ξεχωρίζετε τα ρούχα, ώστε να μάθει να ταιριάζει αντικείμενα. Πείτε στο παιδί, «Δώσε μου ένα ίδιο σαν αυτό (κάλτσα, πουκάμισο, κουτάλι, πιρούνι)» ή «Βάλε μαζί όλα τα…(παντελόνια, μαχαίρια, κτλ.)». Αν το παιδί σας κάνει κάποιο λάθος (βάλει ένα πιρούνι μαζί με τα κουτάλια), ρωτήστε, «Αυτό είναι κουτάλι;» Βοηθήστε το παιδί να απαντήσει, «Όχι, αυτό δεν είναι κουτάλι». Έπειτα, μπορείτε να δείξετε στο παιδί σας και να πείτε, «Αυτό είναι πιρούνι. Πάει μαζί με τα πιρούνια, όχι με τα κουτάλια. Όλα αυτά εδώ είναι κουτάλια».
- Πώς να μάθετε στο παιδί να περιγράφει και να ταξινομεί βάσει ιδιοτήτων
Ιδιότητες είναι τα χαρακτηριστικά των αντικειμένων, απαραίτητα για την περιγραφή τους όπως είναι το μέγεθος, το χρώμα, η υφή, και το σχήμα. Καθώς το παιδί σας μεγαλώνει, ζητήστε του να σας δώσει όλα τα κόκκινα πουκάμισα ή τα μικρά κουτάλια. Βοηθήστε το παιδί να ταξινομήσει τουβλάκια ή παιχνίδια βάσει χρώματος, σχήματος ή μεγέθους, ενώ παίζετε. Σε μια έξοδο στο σούπερμαρκετ, πείτε στο παιδί να σας βοηθήσει να βρείτε «μεγάλα, κόκκινα μήλα σαν αυτό εδώ», ή «Θέλουμε τη σούπα στις άσπρες κονσέρβες, όχι στις κόκκινες».
- Βοηθήστε το παιδί να μάθει να χωρίζει σε κατηγορίες
Αφιερώστε χρόνο στην παρατήρηση καταλόγων μαζί με το παιδί σας. Ενώ κοιτάζετε εικόνες με έπιπλα, μπορείτε να υποβάλλετε ερωτήσεις στο παιδί όπως, «Ποιο πάει στην κρεβατοκάμαρα;» και «Σε ποιο μπορείς να καθίσεις;» Βοηθήστε το παιδί να δημιουργήσει συνειρμούς μεταξύ των αντικειμένων και της συνηθισμένης θέσης και λειτουργίας τους.
Στη διάρκεια του μεσημεριανού γεύματος, βοηθήστε το παιδί σας να περιγράψει και να κατηγοριοποιήσει φαγητά μαζί σας. Πείτε, «Μμμμ, μου αρέσει το καλαμπόκι! Είναι κρέας ή λαχανικό;», «Δείξε μου το τραγανιστό (πράσινο, αλμυρό, μαλακό) φαΐ από αυτά που τρώμε». Επίσης, μπορείτε να ρωτήσετε, «Ποιο φαΐ δεν μπορείς να φας με κουτάλι;», και «Ποιο φαΐ δεν χρειάζεται να μασήσουμε;»
- Πώς να μάθετε στο παιδί να δημιουργεί συνειρμούς μεταξύ προβλημάτων και πρακτικών λύσεων
Ζητήστε από το παιδί ενώ παρατηρείτε εικόνες με ρούχα να σας απαντήσει σε ερωτήσεις τύπου, «Μπορείς να μου δείξεις τι φοράς στα πόδια σου όταν βρέχει;» Αυτή η μέθοδος βοηθάει το παιδί να μάθει να φτιάχνει συνειρμούς μεταξύ «προβληματικών» καταστάσεων ή γεγονότων και των λύσεών τους.
- Πώς θα μάθει το παιδί να οργανώνει δραστηριότητες
Υποβάλλετε απλές ερωτήσεις ή κεντρίστε το ενδιαφέρον του παιδιού όσον αφορά καθημερινές δραστηριότητες που χρειάζονται οργάνωση. Αυτές οι ερωτήσεις δεν χρειάζεται να γίνονται επί καθημερινής βάσης αφού δύνανται να γίνουν «προσπάθεια» για το παιδί. Αρκεί να γνωρίζετε πως κάποιες δραστηριότητες, που συχνά εκτελείτε στη διάρκεια της ημέρας, μπορούν να γίνουν ευκαιρία για μάθηση.
Ωφέλιμο είναι, επίσης, να εκφράζετε τα σχόλιά σας με τρόπο που θα βοηθά το παιδί να οργανώσει τις λέξεις και τις σκέψεις του. Σας παρουσιάζεται, πιθανώς, η ευκαιρία για ψώνια με το τρίχρονο παιδί σας:
Γονέας: «Ας ετοιμαστούμε. Χιονίζει έξω και κάνει κρύο! Τι πρέπει να φορέσουμε;»
Παιδί: «Μπότες; Γάντια;»
Γονέας: «Σωστά! Τι άλλο θα κρατήσει ζεστά τα πόδια μας;»
Παιδί: «Ένα ζευγάρι κάλτσες!»
Τα παιδιά αγαπούν να μιλούν με τους γονείς τους. Σχεδιάστε συζητήσεις ώστε να βοηθήσετε το παιδί σας να οργανώσει τις σκέψεις του και να κατασκευάσει σωστές απαντήσεις. Να χρησιμοποιείτε εμπειρίες από την καθημερινότητά σας για να βοηθήσετε το παιδί να αναπτύξει τη δεξιότητα δημιουργίας σημασιολογικών και πραγματολογικών συνειρμών.
Πηγή: Beth Witt, Parent Articles 1, Communication Skill Builders, a division of The Psychological Corporation
